Archiwum miesiąca: listopad 2014

#6 Pirania – żarłoczny roztwór

Share

Otrzymany kwas nadtlenosiarkowy nazywany jest także kwasem Caro, nazwa ta pochodzi od jego odkrywcy – Heinrich’a Caro. Otrzymuje się go w wyniku reakcji stężonego kwasu siarkowego(VI) z 30% roztworem nadtlenku wodoru w stosunku 3:1. Można zapisać równanie reakcji:

H2SO4 + H2O2 \rightleftarrows H2SO5 + H2O

Przedstawiony proces jest silnie egzotermiczny, temperatura układu może wzrosnąć nawet do ponad 100 oC (Princeton.edu). W wysokiej temperaturze stan równowagi reakcji jest przesuwany w kierunku tworzenia substratów.

Otrzymywanie kwasu nadtlenosiarkowego nie jest procesem utlenienia-redukcji, ze względu na fakt, że atomy tlenu w grupie nadtlenkowej kwasu ─S─O─O─H, podobnie jak w nadtlenku wodoru, występują na -I stopniu utlenienia. Zatem, siarka zarówno w kwasie siarkowy jak i nadtlenosiarkowym pozostaje na stopniu +VI.

kwas_caroRys. 1. Wzór strukturalny kwasu nadtlenosiarkowego (PubChem).

Na filmie wyraźnie widać, że z otrzymanego roztworu wydzielają się pęcherzyki bezbarwnego gazu. Powstają one z rozkładu substratów i produktów reakcji, jest to zatem głównie tlen oraz tlenki siarki. (Suess, 2010)

Kwas nadtlenosiarkowy jest związkiem o silnych właściwościach utleniających. Po wprowadzeniu substancji organicznych do jego roztworu następuje szybka i gwałtowna reakcja utlenienia, której ogólny schemat można zapisać następująco:

H2SO5 + substancja organiczna → CO2 + H2O + H2SO4

Po rozkładzie bibuły oraz waty można było zaobserwować zabarwienie/zmętnienie roztworu. Barwa ta pochodzi głównie od węgla będącego produktem reakcji częściowego utlenienia substancji organicznej, oraz jej odwodnienia przez kwas siarkowy(VI). Powstały węgiel jest dalej utleniany przez kwas nadtlenosiarkowy, nadtlenek wodoru oraz wydzielający się tlen do tlenku węgla(IV), a zabarwienie zanika.

W przypadku rozkładu żelkowego misia ilość powstałego węgla była zbyt duża, aby mogła zostać utleniona przez zastosowaną ilość odczynnika.

Roztwór pirania jest stosowany do mycia szkła, w szczególności do usuwania pozostałości związków organicznych. Posiada również silne właściwości odkażające.

UWAGA! Substancje niebezpieczne:

    • Kwas siarkowy(VI) GHS05
    • Perhydrol
    • Podczas otrzymywania roztworu pirania zbyt duże stężenie nadtlenku wodoru może prowadzić do powstania niestabilnej mieszaniny, która w skrajnym wypadku może mieć właściwości wybuchowe. Z tego powodu należy zawsze dodawać nadtlenek wodoru do kwasu (nie odwrotnie) i nie należy zwiększać ilości nadtlenku ponad podany stosunek.

  • Nigdy nie należy wprowadzać do kwasu Caro ciekłych substancji organicznych, a w szczególności aldehydów i ketonów. Reakcja z ciekłymi związkami organicznymi może zachodzić wybuchowo, a w reakcji z aldehydami i ketonami powstają skrajnie niestabilne i wybuchowe nadtlenki organiczne np.: peroksyaceton.

Literatura:

Suess, H. U. (2010). Pulp Bleaching Today. Berlin: Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, str. 161.

http://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/2754594#section=Top

http://web.princeton.edu/sites/ehs/labsafetymanual/cheminfo/piranha.htm

Share

#5 Ryczący niedźwiedź – reakcja chloranu(V) potasu z węglem

Share

Chloranu(V) potasu topi się w temperaturze 368 oC, a w 400 oC (Mizerski, 2013) następuje jego rozkład zgodnie z równaniem:

4KClO3(s) → KCl + 3KClO4

Chloran(VII) potasu reaguje z węglem:

KClO4 + 2C → KCl + 2CO2

Należy dodać, że w temperaturze 500 oC chloran(VII) potasu ulega dalszej reakcji rozkładu (Mizerski, 2013). Głównymi produktami tej rekcji są: wydzielający się bezbarwny gaz – tlen i białe ciało stałe – chlorek potasu:

KClO4 → KCl + 2O2

Poza tym mogą powstawać również produkty uboczne takie jak chlor Cl2 i tlenek chloru(IV) ClO2 (ok. 0,2%) (Bostrup, Demandt, Hansen, 1962). Powstający tlen reaguje z węglem i dodatkowo przyspiesza przebieg procesu.

C + O2 → CO2

W drugim wariancie doświadczenia użytym substratem były misie żelki. Produkuje się je głównie z żelatyny wieprzowej, syropu cukrowego, glukozy i sacharozy, a za ich kolor odpowiadają koncentraty owocowe i roślinne. Dla przykładu można zapisać równania reakcji utleniania dla sacharozy:

C12H22O11 + 6KClO4 → 6KCl + 12CO2 + 11H2O

C12H22O11 + 12O2 → 12CO2 + 11H2O

Żelkowe misie łatwo ulegają stopieniu co dodatkowo przyspiesza przebieg reakcji, widoczne są błyski i słychać charakterystyczne dźwięki „ryki niedźwiedzia”. Po zakończeniu reakcji na ściankach kolby widać biały osad – chlorek potasu, główny produkt reakcji, oraz czarny produkt uboczny – węgiel.

UWAGA! Substancje niebezpieczne:

Chloran(V) potasu GHS03GHS07GHS09

Literatura

Mizerski, W. (2013). Tablice chemiczne. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan.

Bostrup, O., Demandt, K., Hansen, K. (1962). The thermal decomposition of KClO3. Journal of Chemical Education, 39 (11), str. 573. doi:10.1021/ed039p573

Share

Wyznaczanie kształtów cząsteczek w oparciu o teorię hybrydyzacji orbitali atomowych vs. teoria VSEPR

Share

Artykuł opublikowany w czasopiśmie Niedziałki w 2012 roku. Udostępniono za zgodą redakcji czasopisma.

Agnieszka Zaraska, Paweł Bernard Niedziałki 3/2012, s. 53-61

Wstęp

Kształt cząsteczki w istotny sposób wpływa na jej właściwości fizyczne. Zgodnie z podstawą programową z 2009 r. uczniowie gimnazjum powinni być w stanie opisać jedynie budowę cząsteczki wody i na tej podstawie opisać jej właściwości [1]. Natomiast w programie nauczania chemii na IV etapie edukacyjnym poziom rozszerzony, już w wymaganiach ogólnych czytamy: „Uczeń …, dostrzega zależność pomiędzy budową substancji a jej właściwościami fizycznymi i chemicznymi…”. W tym kontekście kluczowa wydaje się umiejętność określania kształtu cząsteczki, jednak niestety w podstawie programowej nie ujęto żadnej metody pozwalającej wyznaczyć kształty molekuł. W związku z tym, umiejętność zapisu wzorów strukturalnych nawet prostych molekuł jest związana z nauką pamięciową, a nie zrozumieniem tematu. Często określanie kształtu cząsteczek kojarzone jest z obliczeniami kwantowo-chemicznymi. Związane jest to z formą przedstawiania teorii dotyczącej określania kształtu cząsteczki w polskich podręcznikach. Teoria VSEPR (ang. Valence Shell Electron Pair Repulsion) pozwalająca określić kształt cząsteczki, zazwyczaj omawiana jest przy okazji przedstawiania teorii wiązań walencyjnych dla cząsteczek wieloatomowych w oparciu o orbitale zhybrydyzowane [2 – 6].

Teoria VSEPR a wyznaczanie typu hybrydyzacji

Najczęściej teoria VESPR jest utożsamiana ze wzorem pozwalającym wyliczyć liczbę orbitali zhybrydyzowanych i na tej podstawie wyznaczyć typ hybrydyzacji:

LH = σPW + WPE (1), [2]

gdzie:

LH – liczba hybryd (liczba orbitali zhybrydyzowanych),
σPW – liczba par elektronowych tworzących wiązanie (np. dla cząsteczki ABx, σPW = 2),
WPE – liczba wolnych par elektronowych atomu centralnego, może być wyznaczona na podstawie wzoru Lewisa, lub:

WPE = ½ (a – x ∙ b) (2)

gdzie:

x – liczba atomów B w cząsteczce związku,
a – liczba elektronów walencyjnych atomu centralnego A,
b – liczba brakujących elektronów atomowi B do spełnienia reguły dubletu lub oktetu.

Na podstawie liczby hybryd określany jest typ hybrydyzacji. Do typu hybrydyzacji przypisuje się kształt figur geometrycznych, na których opisuje się rozkład orbitali. Uwzględniając liczbę wolnych par elektronowych określa się kształt cząsteczki. Przykładowo:

  • dla metanu:

LH = 4 + ½ (4 – 4 ∙ 1) = 4 – hybrydyzacja sp3, brak wolnych par elektronowych – kształt cząsteczki: tetraedr.

  • dla amoniaku:

LH = 3 + ½ (5 – 3 ∙ 1) = 4 – hybrydyzacja sp3, jedna wolna para elektronowa – kształt cząsteczki: piramida trygonalna.

Niestety teoria wiązań walencyjnych wraz z hybrydyzacją orbitali atomowych nie tłumaczą rozbieżności w kątach między wiązaniami dla cząsteczek opisanych na tej samej figurze geometrycznej, np.: metan: 109,5o, amoniak 107o. W tym miejscu autorzy zazwyczaj odwołują się do teorii VSEPR i w oparciu o niektórej z jej założeń tłumaczą wspomniane różnice. Tymczasem, teoria VSEPR jest teorią niezależną.

Wyznaczanie kształtu cząsteczki w oparciu o teorię VSEPR

Teoria VSEPR została opracowana w 1940 roku przez N.V. Sidgwicka i H.M. Powella [7], a jej rozwinięciem zajął się Ronald J. Gillespie [8, 9]. Teoria w ujęciu szkolnym może być przedstawiona w oparciu o trzy założenia:

  • pary elektronowe są traktowane, jako obszary o wysokiej gęstości elektronowej i są tak rozmieszczone wokół atomu centralnego, aby siły odpychania między parami były jak najmniejsze,
  • efekt odpychania dla niewiążących par elektronowych jest silniejszy niż dla par wiążących i zmienia się w kolejności:

para niewiążąca – para niewiążąca > para niewiążąca – para wiążąca > para wiążąca – para wiążąca

  • wiązania wielokrotne traktowane są jak jeden obszar o wysokiej gęstości elektronowej, a jego oddziaływanie może być traktowane tak, jak oddziaływanie wiązań pojedynczych [10]. W bardziej szczegółowych opracowaniach, oddziaływanie wiązań wielokrotnych jest uznawane za większe niż wiązań pojedynczych, a mniejsze niż wolnych par elektronowych [8].

Teoria VSEPR w ujęciu szkolnym może posłużyć do opisu cząsteczek, w których atom centralny jest pierwiastkiem bloku s lub p. W oparciu o wzór elektronowy, którego umiejętność tworzenia jest jednym z obowiązkowych elementów wedle obowiązującej podstawy programowej, uczniowie mogą wyznaczyć:

  • liczbę i krotność wiązań,
  • liczbę wolnych par elektronowych.

Suma liczby wiązań i wolnych par elektronowych, czyli suma obszarów o wysokiej gęstości elektronowej, determinują figurę geometryczną, na której opisany jest kształt cząsteczki. Przyjmuje się, że atom centralny znajduje się w centrum figury, a obszary w których znajdują się pary elektronowe skierowane są w naroża. W tabeli nr 1 przedstawiono zestawienie kształtów oraz kątów między wiązaniami. Podane wartości są prawdziwe jedynie dla związków, w których wstępują tylko oddziaływania typu: para wiążąca – para wiążąca.

Tabela nr 1. Kształty oraz kąty między wiązaniami dla prostych cząsteczek [11].

Liczba obszarów o wysokiej gęstości elektronowej

Figura geometryczna

Kształt

Kąt między
wiązaniami [o]

2

linia

image001

180

3

trójkąt

image002

120

4

tetraedr

image003

109,5

5

bipiramida
trygonalna

image004

120
i
90

6

oktaedr

image005

90

O kształcie cząsteczki decyduje również liczba niewiążących par elektronowych. Ponieważ oddziaływanie z niewiążącą parą elektronową jest silniejsze, kąty pomiędzy wiązaniami sąsiadującymi z wolną parą elektronową ulegają zmniejszeniu. W przypadku sąsiadujących kilku par niewiążących efekt ten ulega zwiększeniu. Najczęściej spotykane kształty przedstawiono w tabeli nr 2.

Tabela nr 2. Kształty i kąty cząsteczek z uwzględnieniem wolnych par elektronowych [11].

Liczba obszarów o wysokiej gęstości elektronowej

Ilość

Rozmieszczenie par elektronowych (przykłady)

Przewidywany kształt cząsteczki lub jonu
(kąt między wiązaniami)

wiązań

wolnych par elektronowych

2

2

0

image001
CO2, BeCl2

liniowy (180o)

3

3

0

image002
SO3, NO3, BF3

trójkąt płaski (120o)

3

2

1

image007
SO2, O3

cząsteczka kątowa
(<120o)

4

4

0

image008
CH4, H2SO4, ClO4, NH4+

tetraedr (109,5o)

4

3

1

image009
H3O+, NH3, PH3

piramida trygonalna
(<109,5o)

4

2

2

image010
H2O, OF2, H2S

kątowy
(<109,5o
– mniejszy niż w przypadku jednej pary niewiążącej)

5

5

0

image004
PF5

bipiramida trygonalna
(120o i 90o)

5

4

1

image012
SF4

nieregularny tetraedr
(<120o i <90o)

5

3

2

image013
ClF3, BrF3

kształt litery T
(<120o i <90o)

5

2

3

image014
XeF2, I3

liniowy
(180o)

6

6

0

image015
SF6

oktaedr
(90o)

6

5

1

image016
ClF5, BrF5

piramida kwadratowa
(<90o)

6

4

2

image017
XeF4

kwadrat płaski
(90o)

Poniżej przedstawiono kilka przykładów, pozwalających w prosty sposób określić kształt cząsteczki (jonu) oraz przybliżony kąt między wiązaniami.

A) Cząsteczka HCOOH

  1. Atomem centralny w cząsteczce jest atom węgla (C).
  2. Wzór elektronowy: image018
  3. Liczba obszarów o wysokiej gęstości elektronowej: 3
  4. Cząsteczka opisana jest na trójkącie równobocznym, kąt między wiązaniami: 120o
  5. Ze względu na brak niewiążących par elektronowych na atomie centralnym, cząsteczka HCOOH może być opisana jako trójkąt równoboczny.image019
  6. Jeśli uwzględnimy obecność wiązania wielokrotnego i związany z nim większy efekt odpychania, możemy stwierdzić, że kąt między wiązaniami jest inny niż 120o, a cząsteczka nie jest idealnym trójkątem równobocznym.

B) Jon HCOO

  1. Atomem centralny w cząsteczce jest atom węgla (C).
  2. Wzór elektronowy: image020
  3. Liczba obszarów o wysokiej gęstości elektronowej: 3 – kształt jonu opisany na trójkącie równobocznym.
  4. W jonie występuje delokalizacja wiązania π:
  5. Jeśli nie uwzględnimy większego odpychania związanego z obecnością wiązania π jon HCOO można opisać jako trójkąt równoboczny (kąt między wiązaniami: 120o).
  6. Jeśli uwzględnimy obecność zdelokalizowanego wiązania π, możemy stwierdzić, że kąt między wiązaniami jest inny niż 120o, a jon ma inny kształt niż opisana powyżej cząsteczka HCOOH.

C) Cząsteczka XeF4

  1. Atomem centralny w cząsteczce jest atom ksenonu (Xe).
  2. Wzór elektronowy (Uwaga, w przypadku tej cząsteczki nie obowiązuje reguła oktetu):image022
  3. Liczba obszarów o wysokiej gęstości elektronowej: 6 – cząsteczka opisana na oktaedrze (kąty między wiązaniami: 90o).
  4. Wzór elektronowy wskazuje na obecność dwóch niewiążących par elektronowych na atomie centralnym. Odczytany z tabeli 2 kształt cząsteczki: kwadrat płaski.image023
  5. Niewiążące pary elektronowe rozmieszczone są symetrycznie. Z tego powodu ich obecność nie ma wpływu na kąt między wiązaniami.

D) Jon I3

  1. Atomem centralny w cząsteczce jest atom jodu (I).
  2. Wzór elektronowy (Uwaga, w przypadku tej cząsteczki nie obowiązuje reguła oktetu):image024
  3. Liczba obszarów o wysokiej gęstości elektronowej: 5 – jon opisany na bipiramidzie trygonalnej (kąty między wiązaniami: 90o i 120o).
  4. Wzór elektronowy wskazuje na obecność trzech niewiążących par elektronowych na atomie centralnym. Odczytany z tabeli 2 kształt: cząsteczka liniowa.image025
  5. Podobnie jak w cząsteczce XeF4 niewiążące pary elektronowe rozmieszczone są symetrycznie. Z tego powodu ich obecność nie ma wpływu na kąt między wiązaniami.

E) Cząsteczka NH3

  1. Atomem centralny w cząsteczce jest atom azotu (N).
  2. Wzór elektronowy:image026
  3. Liczba obszarów o wysokiej gęstości elektronowej: 4 – cząsteczka opisana na tetraedrze (kąty między wiązaniami: 109,5o).
  4. Wzór elektronowy wskazuje na obecność jednej niewiążącej pary elektronowej na atomie centralnym. Odczytany z tabeli 2 kształt cząsteczki: piramida trygonalna.image027
  5. Obecność niewiążącej pary elektronowej na atomie centralnym powoduje zmniejszenie kąta między wiązaniami i deformację tetraedru (kąty ~ 107o).

Podsumowanie

W ujęciu szkolnym teoria VSEPR opiera się o trzy proste założenia, wzory elektronowe i tabele kształtów cząsteczek. Zrozumienie teorii i umiejętność przewidywania kształtów cząsteczek oraz kątów między wiązaniami nie powinna nastręczać uczniom szkół ponadgimnazjalnych większych trudności. Na tej podstawie uczniowie mogą wnioskować o polarności cząsteczki, rodzajach oddziaływań międzycząsteczkowych i właściwościach fizyczny substancji.

Należy jednak pamiętać, że przedstawione ujęcie jest znacznym uproszczeniem. Odpychanie pomiędzy obszarami o wysokiej gęstości elektronowej może być omyłkowo utożsamiane jedynie z oddziaływaniem elektrostatycznym. W tym wypadku bardziej dociekliwi uczniowie mogą zapytać, dlaczego pary elektronowe odpychają się wzajemnie, a elektrony będące w parze, posiadające przecież taki sam ładunek, nie. Fakt ten może być wytłumaczony na podstawie zakazu Pauliego i spinów elektronów. Również z tego powodu traktowanie wiązań wielokrotnych, jako jednego obszaru o jednolitej gęstości elektronowej jest daleko idącym uproszczeniem. Czytelników zainteresowanych tymi problemami odsyłamy do bardziej szczegółowej literatury [8,9].

Literatura

[1] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Dzienniku Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17.
[2] M. M. Poźniczek, Zofia Kluz, Wybieram Chemię, ZamKor, Kraków 2008.
[3] R. Hass, A. Mrzigod, J. Mrzigod, W. Sułkowski, Chemia, Nowa Era, Gdańsk 2008.
[4] A. Czerwiński, A. Czerwińska, M. Kamińska, Chemia, WSiP, Warszawa 2004.
[5] B. Kałuża, F. Kamińska, Chemia ogólna i nieorganiczna, Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej, Warszawa 2003.
[6] K. M. Pazdro, W. Danikiewicz, Chemia, Oficyna Edukacyjna Krzysztof Pazdro, Warszawa 2009.
[7] N. V. Sidgwick, H. M. Powell, Stereochemical Types and Valency Groups, Proc. Roy. Soc. A, 176, 153-180 (1940).
[8] R. Gillespie, J. Chem. Educ. 81, 298, 2004.
[9] R. Gillespie, I. Hartgittai, The VSEPR Model of Molecular Geometry, Allyn and Bacon: Boston 1991.
[10] L. Jones, P. Atkins, Chemia ogólna cząsteczki, materia, reakcje. PWN, Warszawa 2006.
[11] J. Green, S. Damji, Chemistry 3rd ed., IBID Press 2007.

Share

#4 Reakcja oscylacyjna Briggsa-Rauschera

Share

Przygotowanie roztworów:

Do kolby miarowej o pojemności 100 cm3 nalać niewielką ilość wody destylowanej i rozpuścić kolejno substancje podane poniżej, roztwór uzupełnić do kreski.

Roztwór 1:

  • 4,28 g jodanu(V) potasu – KIO3
  • 0,45 cm3 stężonego kwasu siarkowego(VI) – H2SO4 95-96%

Roztwór 2:

  • 13,6 cm3 perhydrolu – H2O2 30 %

Roztwór 3:

    • 1,56 g kwasu malonowego – CH2(COOH)2
    • 0,34 g monohydratu siarczanu(VI) manganu(II) – MnSO4•H2O
  • 3 g skrobi rozpuszczalnej (skrobi nie trzeba rozpuszczać, można pozostawić w postaci zawiesiny, jednak  takim przypadku należy dodać osobno przygotowany wskaźnik – kleik skrobiowy)

Wskaźnik:

  • Do probówki wprowadzić niewielką ilość (1 łyżeczkę) skrobi rozpuszczalnej, dodać około 5 cm3 wody i ogrzewać do całkowitego rozpuszczenia.

Aby mieć pewność, że reakcja zajdzie wedle oczekiwań, należy odmierzyć substancje zgodnie z podaną dokładnością.

Zmieszanie podanych powyżej roztworów powoduje zapoczątkowanie reakcji oscylacyjnej, której towarzyszy zmiana barwy roztworu od bezbarwnej poprzez żółtą do granatowej. Proces ten jest zwany reakcją Briggsa-Rauschera (Briggs, Rauscher; 1973) i składa się 30 etapów  (Noyes, Furrow; 1982). Poniżej przedstawimy tylko główne reakcje będące sumą różnych etapów pośrednich.

Początkowo jony jodanowe(V), pochodzące z dysocjacji KIO3, ulegają redukcji do kwasu jodowego(I) pod wpływem nadtlenku wodoru. Wydziela się widoczny na filmie bezbarwny gaz – tlen. Proces zachodzi zgodnie z równaniem:

R1: IO3 + 2H2O2 + H+ → HIO + 2O2 + 2H2O

Następnie, otrzymany kwas reaguje z nadtlenkiem wodoru, powstają jony jodkowe:

R2: HIO + H2O2 → I + O2 + H+ + H2O

Powstałe jony jodkowe ulegają procesowi synproporcjonowania z kwasem jodowym(I) zgodnie z równaniem:

R3: HIO + I + H+ → I2 + H2O

Biegnące procesy powodują zabarwienie roztworu na żółto-bursztynowy kolor. Barwa ta pochodzi od powstającego jodu. Równocześnie zachodzi reakcja jodu z kwasem malonowym:

R4: I2 + CH2(COOH)2 → ICH(COOH)2 + H+ + I

Jod cząsteczkowy I2 reaguje z jonami jodkowymi I i powstaje anion trójjodkowy I3, który następnie tworzy ze skrobią związek kompleksowy o barwie granatowej:

R5: I2 + I  \rightleftarrows I3

R6: I3 + skrobia \rightleftarrows granatowy związek kompleksowy

W roztworze równocześnie biegną reakcje zużywające jod:

R7: 5H2O2 + I2 → 2HIO3 + 4H2O

W związku z tym stan równowagi przedstawiony w równaniach R5 i R6 jest przesuwany w kierunku substratów, towarzyszy temu rozkład związku kompleksowego i zanik granatowej barwy roztworu.

W wyniku reakcji R7 powstają jony IO3, które reagują zgodnie z równaniem R1, co zapoczątkowuje nowy cykl reakcji.

Możemy również zapisać sumaryczne równanie reakcji:

IO3 + 2H2O2 + H+ + CH2(COOH)2 → ICH(COOH)2 + 3H2O + 2O2

Przedstawiony opis jest uproszczeniem zachodzących procesów. Osoby zainteresowane dalszym zgłębieniem tematu odsyłamy do podanej poniżej literatury.

UWAGA! Substancje niebezpieczne:

    • Kwas siarkowy(VI) GHS05
    • Jodan(V) potasu GHS03
    • Perhydrol
  • Siarczan(VI) manganu(II) monohydrat GHS08

Literatura

Briggs, T., Rauscher, W. (1973). An oscillating iodine clock. Journal of Chemical Education, 50 (7), str. 496. doi:10.1021/ed050p496

Noyes, R., Furrow, S. (1982). The oscillatory Briggs-Rauscher reaction. 3. A skeleton mechanism for oscillations. Journal of the American Chemical Society, 104 (1), str. 45–48. doi: 10.1021/ja00365a011

 

Share